EPB: wat is het en wat zijn de verplichtingen en de voordelen?

Wat is EPB? Wat zijn de verplichtingen en de voorwaarden? Wie is verantwoordelijk en wie doet de aangifte? Wat zijn de voordelen?

Het klimaat en de daarbij horende energiezuinigheid is een hot topic. Zeker sinds de kwalijke gevolgen van de klimaatsverandering zich uitdrukkelijker manifesteren. Door energiebewust en duurzaam te bouwen, kan iedereen zijn steentje bijdragen om de opwarming van de aarde af te remmen.

In 2021 is een nieuwe EU-richtlijn met betrekking tot de energieprestatie van gebouwen in werking getreden. Die EPBD-richtlijn (staat voor Energy Performance of Buildings Directive) legt op dat voortaan alle nieuwe gebouwen bijna-energieneutraal, of BEN, moeten zijn. Specifiek aan BEN-gebouwen is dat ze weinig energie verbruiken voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water. De energie die nog nodig is, wordt uit groene energiebronnen gehaald.

Een BEN-woning moet een E-peil hebben van E30 of lager en voldoen aan de EPB-eisen voor:

• thermische isolatie en netto-energiebehoefte voor verwarming,
• risico op oververhitting,
• ventilatie,
• minimumaandeel hernieuwbare energie.

Ontdek hier meer informatie over een BEN-woning.

Wat is EPB?

 Alle gebouwen in Vlaanderen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd, moeten aan bepaalde energienormen voldoen. Die normen worden de EPB-eisen genoemd. EPB staat voor 'Energieprestatie en Binnenklimaat'. Zo moet elke woning een bepaald niveau van thermische isolatie, energieprestatie (isolatie, energiezuinige verwarmingsinstallatie, ventilatie, enz.) en een gezond binnenklimaat behalen.
 
De EPB-regelgeving is opgelegd door de Vlaamse Overheid en wil het energieverbruik van gezinnen naar beneden halen. EPB stelt belangrijke eisen voor nieuwbouwwoningen en ingrijpende renovaties.  

Wie is verantwoordelijk voor de EPB?

De aanvrager van de stedenbouwkundige vergunning of melding, is verantwoordelijk voor het voldoen aan de EPB-eisen, het aanstellen van de verslaggever en het volgen van de procedure. Wanneer u bouwt met een sleutel-op-de-deurfirma, zijn er twee opties voor het behalen van het EPB.

Bouwt u een volledig afgewerkte sleutel-op-de-deurwoning, dan is de Wet Breyne van toepassing. In dat geval blijft de stedenbouwkundige vergunning op naam van de bouwheer, maar moet de aannemer de aangifte doen. De bouwheer is hierbij in het kader van EPB louter eigenaar en kan nog steeds een premie krijgen of een vermindering van het Kadastraal Inkomen (KI) bij goede resultaten. De bouwfirma is ook verantwoordelijk voor het voldoen van de woning aan de gestelde EPB-eisen. 

Kiest u voor een winddichte ruwbouw, dan valt u niet onder de Wet Breyne en bent u als bouwheer verplicht om de aangifte te doen. De bouwfirma bezorgt u wel een tussentijds verslag bij oplevering met de nodige stavingstukken zodat u na de verdere afwerking de EPB-aangifte kan opstellen. De bouwfirma is dus verantwoordelijk voor de door haar uitgevoerde werken en de particulier voor zijn werken. 

Verplichtingen tijdens het bouwproces

Stap 1: Aanstellen van een verslaggever.

Vóór de start van de werkzaamheden moet u als bouwheer of aangifteplichtige een EPB-verslaggever aanstellen. Dat kan ook de architect zijn. De verslaggever zal tijdens het bouwproces opvolgen en rapporteren of er aan de energienormen voldaan wordt.

Stap 2: Indienen van de startverklaring.

Vóór de start van de werken maakt de verslaggever een voorafberekening om te controleren of er aan de energienormen zal worden voldaan tijdens het bouwproject. Die voorafberekening neemt hij op in de startverklaring, die hij indient bij het Vlaams Energieagentschap (VEA).

 Stap 3: Opvolging van materiaal- en installatiekeuzes.

Tijdens de werken worden alle zaken die de thermische isolatie, de energieprestatie en het binnenklimaat van het gebouw beïnvloeden, nauwkeurig bijgehouden.
 
Als de architect merkt dat de EPB-eisen misschien niet gehaald zullen worden, dan moet hij dat melden aan de aangifteplichtige en de verslaggever. 

Stap 4: Indienen van de EPB-aangifte.

De verslaggever maakt de EPB-aangifte op na afloop van het bouwproces of nadat het gebouw in gebruik is genomen (de eerste van deze twee data is bepalend). Hij maakt de EPB-aangifte op basis van de gedane vaststellingen, de lastenboeken, de facturen... Voor de berekeningen gebruikt hij het softwarepakket van de Vlaamse overheid.
 
In samenspraak met de bouwheer/ bouwfirma dient de verslaggever de EPB-aangifte elektronisch in bij het Vlaams Energieagentschap, als bewijs dat de woning voldoet aan de energieprestatieregelgeving. De bouwfirma of de bouwheer en de EPB-verslaggever ondertekenen de EPB-aangifte.

Bij nieuwbouw is de uiterste datum voor het aandienen van de EPB-aangifte:

• 12 maanden na de eerste van de volgende twee datums. De datum waarop de woning in gebruik wordt genomen (bij nieuwbouw is dat de datum van domiciliëring). De datum waarop de vergunnings- of meldingsplichtige werken beëindigd werden.
• En in elk geval uiterlijk 5 jaar nadat de stedenbouwkundige vergunning werd goedgekeurd of na de meldingsdatum.

Bij de indiening krijgt de verslaggever automatisch een kopie van de EPB-aangiftebundel. De verslaggever geeft daarvan ook een door hem ondertekend exemplaar aan de aangifteplichtige, die de aangifte 10 jaar bijhoudt.

Voorwaarden EPB-eisen

 De EPB-eisen hangen af van drie factoren:

• de bestemming van het gebouw (wonen, winkels, sporthal, enz.);
• de aard van de werken (nieuwbouw, renovatie, ingrijpende energetische renovatie, enz.);
• het jaar van de aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning of de melding.

Om de paar jaren worden de EPB-eisen strenger. Tegen 2021 is het de bedoeling dat alle nieuwe gebouwen 'bijna-energieneutraal' of BEN gebouwd worden.

Wanneer zijn de EPB-regels van toepassing?

De energieprestatieregelgeving is van toepassing op alle werkzaamheden aan gebouwen:

• die verwarmd of gekoeld worden;
• die kaderen in een vergund geheel waarvoor een vergunning werd aangevraagd of een melding werd gedaan vanaf 1 januari 2006 en waarvoor de medewerking van een architect vereist is.

Voor bouwaanvragen vanaf 2014 beschouwt de wet elk gebouw (uitgezonderd industrie en landbouw) waarin mensen wonen, werken, logeren, sporten, verzorgd worden, inkopen doen of hun vrije tijd doorbrengen altijd als verwarmd of gekoeld.
 
Als bij een aanvraag tot het verkrijgen van een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen (of melding) nog niet is gekend of het gebouw na ingebruikname zal worden geklimatiseerd, dan wordt het gebouw sowieso beschouwd als geklimatiseerd.

EPB-eisen op verschillende vlakken

Afhankelijk van de bestemming van het gebouw, de aard van de werken en het jaar van de bouwaanvraag of melding, kunnen er EPB-eisen zijn.

Bij nieuwbouw en ingrijpende energetische renovatie:

• Het E-peil is de score die aangeeft hoe energiezuinig een gebouw is. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger het gebouw is. Anno 2021 moet elke nieuwe woning een E-peil van 30 hebben en dus is de BEN- of bijna-energie-neutrale-woning een feit zijn.
• Er moet een minimumhoeveelheid energie uit hernieuwbare energiebronnen worden gehaald. Bijvoorbeeld door een zonneboiler of warmtepomp.

Thermische isolatie

Het S-peil of het ‘schilpeil’ (energie-efficiëntie van de bouwschil) vat alle energetische kwaliteiten van de schil (muren, ramen, dak enz.) samen in één getal. Het zegt hoe goed de schil bestand is tegen de koude, maar ook of er genoeg zonnewering is op hete zomerdagen en of de woning een efficiënte vorm heeft. Hoe minder energie nodig is om de temperatuur van de wooneenheid op peil te houden en hoe efficiënter de vorm, hoe lager en hoe beter het S-peil.
 
Ook de compactheid van het gebouw bepaalt mee het K-peil. Dat betekent dat u zo bouwt dat het bewoonbare volume binnen een zo klein mogelijke buitenoppervlakte valt. Hoe kleiner de muuroppervlakte die in contact komt met de buitenlucht, hoe minder warmte er via die weg verloren kan gaan. Daarnaast moet u koudebruggen beperken.

U- en R-waarden

De U-waarde of warmtedoorgangscoëfficiënt geeft aan hoe goed een volledige scheidingsconstructie, zoals een wand of een dak, geïsoleerd is. Laat de wand veel warmte door, dan ligt de U-waarde hoog. Is de wand thermisch goed geïsoleerd, dan heeft die een lage U-waarde.
 
De R-waarde drukt de warmteweerstand van een (isolatie-) materiaallaag uit. Het geeft dus aan hoe goed het materiaal de warmte tegenhoudt. Hoe hoger de R-waarde, hoe meer warmte het materiaal tegenhoudt en hoe beter het dus isoleert. De R-waarde speelt een belangrijke rol bij het aanvragen van subsidies.

Binnenklimaat

Ventilatie: er bestaan twee vormen van ventilatie. De ‘basisventilatie’ en de ‘intensieve ventilatie’.
 
Basis ventileren' of ‘hygiënische ventilatie’ is constant (24 uur op 24 uur), minimaal en gecontroleerd ventileren. Om het energieverlies door ventilatie te beperken, mag u niet te veel ventileren. Deze vorm van ventilatie is sinds 2006 verplicht.
 
‘Intensief ventileren’ is extra verluchten door bijvoorbeeld een venster of deur open te zetten. Intensieve ventilatie past u slechts toe als de basisventilatie onvoldoende is, bijvoorbeeld bij zeer warm weer.
 
Een ventilatiesysteem met warmterecuperatie betekent een aanzienlijke besparing op uw energiefactuur.
 
Beperken van het risico op oververhitting. Tijdens de zomer kan de binnentemperatuur in goed geïsoleerde, luchtdichte woningen snel oplopen. Als het moeilijk is om de warmte af te voeren, kan oververhitting ontstaan. Een ‘oververhittingsindicator’ werd ingevoerd, omdat als de warmte in het gebouw regelmatig heel hoog is, de bewoners een koelsysteem gaan plaatsen. Daarvoor wordt energie verbruikt, die we juist willen sparen.

Op Sibomat kunt u bouwen!

U zoekt een bouwfirma op wie u kunt bouwen? Ontdek wat Sibomat u te bieden heeft. Sibomat, dat is meer dan 45 jaar ervaring en kennis van meer dan 8.500 woningen in houtskeletbouw onder één dak. Die ervaring en expertise maken van ons een betrouwbare partner voor de bouw van uw sleutel-op-de-deurwoning.

U heeft een plan dat getekend werd door een architect of u heeft uw droomhuis zelf geschetst? Dan kunt u dat plan naar Sibomat sturen door onderaan op ‘upload plannen’ te klikken. Van zodra wij uw bestanden ontvangen bestuderen we ze zo snel mogelijk en bekijken we wat de mogelijkheden zijn wat betreft budget en techniek. Uiteraard geldt hier: Hoe concreter uw bouwplannen zijn, hoe correcter uw budgetraming zal zijn!

U wilt graag gratis informatie, een vrijblijvende offerte of een persoonlijk gesprek met een bouwadviseur uit uw regio om de voordelen van sleutel-op-deur bouwen te ervaren? Neem dan snel contact op met ons. Wij helpen u met plezier bij het realiseren van uw droomhuis.